#Hümanizma ortaya çıkmadan önce Avrupa kültür ve medeniyeti skolastik düşünce üstüne kurulmuştu.#Kilise bir devlet gibi hayatın tüm alanlarına müdahale ediyordu. Sanat, bilim, kültür, hukuk kısacası tüm etkinlikler kilise normlarına göre yapılmaktaydı.
#Kilise, sahip olduğu mahkemelerle gücünü pekiştiriyordu. Krallıklar kilisenin tahakkümü altındaydı. Krallar meşruiyetlerini sağlamak için papalığın nüfuzuna muhtaç iken, papalar kralların askeri ve maddi desteğine ihtiyaç duymaktaydı.
#Hümanizma hareketleri esas olarak 13. yy.’a doğru başlayacaktır. Avrupa, 940'tan sonra Doğu'da karşı atağa geçecektir. İslam dünyasında ortaya çıkan iç karışıklıklar, Bizans'ın Müslümanların elindeki Sardunya, Sicilya ve Kıbrıs'ı geri almasına neden olmuştur.
#Papalık ise doğuda Kudüs'ü kurtarma adı altında -esas sebep doğunun zenginliklerini elde etmedir.- 1096da Haçlı Seferleri düzenledi. Haçlı Seferleri'nin başarısız olması papalığa itibar kaybettirmiştir. Hümanizma'nın iki kaynağı vardır;
1-Avrupa'nın öz kültürü yani Antik Yunan - Roma felsefesi.
2-İslam kültürü
#Hümanizma, Rönesans gibi İtalya'da, Roma'nın kurulduğu azametli topraklarda kurulmuştur. Bu akım, Antik Yunan Felsefesi'nin 14. - 15. yy.'lardaki sentezidir.
#Esas olarak, Yunan Felsefesi'nin insan merkezli fikir, sanat anlayışını benimsemişlerdir.
#Avrupa, İskenderiye, Suriye, İspanya, İstanbul gibi yerlerde İslam kültürüyle iç içedir ve İslam ülkelerine gelen Avrupalı öğrenciler İslam'daki Tanrı ve kul arasındaki ilişkiden etkilendiler.
#İslam'da ruhban sınıfı yokken Hıristiyanlık'ta ruhban sınıfı vardır. Her ne kadar Hıristiyanlık laik bir sisteme geçse de Avrupa'da sosyal hayatta bugün bile etkilidir.
#Hümanistler, kilisenin aşırı baskısına karşı gelirken kilise bu düşünceleri rafizi (din dışı) ilan edip bu kişileri aforoz etmiştir. Bu aforozlar aşırı tepkilere neden olmuş.
#Hümanistlere göre insan her şeyin başlangıcı, kaynağı ve hedefidir. kutsallık reddedilip her şey insan kaynağına oturtuldu yeni bir dünya düzeni ortaya çıkmaya başladı.
Hümanizma'nın Etkileri:
Sanatta, Rönesans'ı sebep oldu. Serbest resim çizimi ve heykel yapımına önem verildi. Dinde, Reform hareketlerini başlatmıştır.
İdarede, 13. yy'dan itibaren mutlak yerine meşruti monarşilere geçilmeye başlanmıştır.
Ekonomide, ferdi teşebbüs desteklenerek kapitalizme doğru bir sürece gidildi.
Bilimde, pozitivizm akımına neden olmuştur. Bu durum ileriki dönemlerde rasyonalizm, naturalizm, materyalizm akımlarına ortam hazırlayacaktır.
Kaynaklar:
ÖZTÜRK, Mustafa; Tarih Felsefesi, Ankara, 2010
DELMAS, Claude; Avrupa Uygarlık Tarihi, Çeviren: Nihal Önol, Varlık Yayınları, İstanbul, 1973