Avrupa'yı esir alan kara bakıp da 'Küresel ısınmaya inanmıyorum' diyorsanız, yanılıyorsunuz. İklimdeki tüm anormallikler bağlantılı.
İki sessiz aramanın ardından telesekreterime sesli mesaj bırakıldı. Kibar bir sesi ve Galler’in ortalarına ait bir aksanı vardı: “Sen bir yalancısın Monbiot. Sen, James Hansen ve bütün şürekanız yalan söylüyor. Oğlumun sizin kampanyanıza verdiği parayı geri ödeyeceksin. Hava eksi 18 derece ve borular bile dondu. Sen yalancısın. Sizin küresel ısınma dediğiniz bu mu?” Cevaptan hoşlanmayacaktır, keza siz de. Evet, dediğimiz bu. Elimizde Britanya’da son iki yıldır yaşanan alışılmadık derecede soğuk kışların başka yerlerdeki ısınmanın sonucu olduğuna dair güçlü kanıtlar var. İklim analisti John Mason ve İklimbilimi Acil Eylem Grubu’nun (CSRRT) yardımıyla, konuyla ilgili bulabildiğim tüm bilimsel külliyatı didik didik ettim. Görünüşe göre şunlar olup bitiyor:
Ortalama yükseliyor
Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) yayımladığı küresel sıcaklık haritaları çarpıcı bir resim sunuyor. Geçen ayki haritada İzlanda, Spitsbergen, İskandinavya ve Britanya üzerinde kesif bir mavi benek görülüyor; aynısından ABD’nin batısı ve Pasifik’in doğusunda da var. Bu bölgelerdeki sıcaklıklar, 1951 ve 1980 Kasım ortalamalarından 5.5 ila 4 derece daha az. Fakat bu soğuk mavi havuzların diğer tarafında turuncu, kırmızı ve kestane rengi yangınlar yükseliyor: Batı Grönland, Kuzey Kanada ve Sibirya’daki sıcaklıklar ortalamanın 2 ile 10 derece üzerinde. NASA’nın 3-10 Aralık tarihlerine ait Kuzey Kutbu salınımlar haritası, Baffin Adası ve orta Grönland’ın belli kısımlarının 2002-2009 ortalamasından 15 derece daha sıcak olduğunu ortaya koyuyor. Geçen kış da benzer bir gidişat vardı. Bu anormallikler birbiriyle bağlantılı görünüyor.
Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) yayımladığı küresel sıcaklık haritaları çarpıcı bir resim sunuyor. Geçen ayki haritada İzlanda, Spitsbergen, İskandinavya ve Britanya üzerinde kesif bir mavi benek görülüyor; aynısından ABD’nin batısı ve Pasifik’in doğusunda da var. Bu bölgelerdeki sıcaklıklar, 1951 ve 1980 Kasım ortalamalarından 5.5 ila 4 derece daha az. Fakat bu soğuk mavi havuzların diğer tarafında turuncu, kırmızı ve kestane rengi yangınlar yükseliyor: Batı Grönland, Kuzey Kanada ve Sibirya’daki sıcaklıklar ortalamanın 2 ile 10 derece üzerinde. NASA’nın 3-10 Aralık tarihlerine ait Kuzey Kutbu salınımlar haritası, Baffin Adası ve orta Grönland’ın belli kısımlarının 2002-2009 ortalamasından 15 derece daha sıcak olduğunu ortaya koyuyor. Geçen kış da benzer bir gidişat vardı. Bu anormallikler birbiriyle bağlantılı görünüyor.
İklim bilimciler uyarmıştı
Sözgelimi Britanya’da kışın karşılaştığımız havanın, İzlanda çukuruyla Azor yükseltisi arasındaki zıt basınçla güçlü bağlantısı var. Büyük bir basınç olduğunda rüzgâr güneybatıdan eserek Atlantik’ten ılık hava getiriyor. Daha düşük irtifada, hava genelde Kuzey Kutbu’ndan aşağı akabiliyor. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’ne göre, geçen kış buzlu kuzeydeki yüksek basınç alışıldık gidişatı engelledi ve soğuk havanın Kuzey Kutbu’ndan Avrupa, Doğu Çin ve Washington içlerine girmesine yol açtı. NASA’ya göre aynısı bu kış da gerçekleşiyor.
Peki iklim bilimciler bunları niye tahmin etmedi? Aslında etti ama biz kaçırdık. Durma noktasına gelen Körfez Akıntısı’ndaki (Gulf Stream) olası değişimlere takılıp atmosferik sirkülasyon üzerindeki etkilerini atladık. Kuzey Kutbu’ndaki yaz deniz buzuyla Kuzey Yarımküre’deki kış sıcaklıkları arasındaki bağ, ilk kez 1914’te açıklandı. Bu ilişki 1990’da yakından haritalandırıldı. 2006’dan bu yana ayrıntılı haritalar çıkarılıyor.
Sözgelimi Britanya’da kışın karşılaştığımız havanın, İzlanda çukuruyla Azor yükseltisi arasındaki zıt basınçla güçlü bağlantısı var. Büyük bir basınç olduğunda rüzgâr güneybatıdan eserek Atlantik’ten ılık hava getiriyor. Daha düşük irtifada, hava genelde Kuzey Kutbu’ndan aşağı akabiliyor. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’ne göre, geçen kış buzlu kuzeydeki yüksek basınç alışıldık gidişatı engelledi ve soğuk havanın Kuzey Kutbu’ndan Avrupa, Doğu Çin ve Washington içlerine girmesine yol açtı. NASA’ya göre aynısı bu kış da gerçekleşiyor.
Peki iklim bilimciler bunları niye tahmin etmedi? Aslında etti ama biz kaçırdık. Durma noktasına gelen Körfez Akıntısı’ndaki (Gulf Stream) olası değişimlere takılıp atmosferik sirkülasyon üzerindeki etkilerini atladık. Kuzey Kutbu’ndaki yaz deniz buzuyla Kuzey Yarımküre’deki kış sıcaklıkları arasındaki bağ, ilk kez 1914’te açıklandı. Bu ilişki 1990’da yakından haritalandırıldı. 2006’dan bu yana ayrıntılı haritalar çıkarılıyor.
Birçok değişken var
Peki artık gidişat böyle mi olacak? Henüz belli değil. Potsdam Enstitüsü’nden Vladimir Petukov, azalan deniz buzunun “Avrupa ve Kuzey Asya’daki aşırı soğuk kış ihtimalini üçe katlayabileceğini” söylüyor. NASA’dan James Hansen son 10 Avrupa kışından yedisinin ortalamadan daha sıcak geçtiğini reddediyor. Bir yığın başka değişken var: Britanya kışlarının nasıl geçeceğini sadece deniz buzunun boyutuyla tahmin edemeyiz.
Nefret ulumalarınızı duyabiliyorum: Bu soğumanın ısınmanın sonucu olduğunu iddia ediyorsunuz! Evet, olabilir. Küresel ısınma eğilimi, her bölgenin her ay daha sıcak olacağı anlamına gelmiyor. Ortalamalar da bunun içindir: Yerel vakaları bir bağlama oturtur. İnsanın sebep olduğu iklim değişikliğinin inkârı önce genel olarak bilimin, ardından temel aritmetiğin inkârı biçimini aldı. Bizler duygularıyla hareket eden basit, fani yaratıklarız. Gördüğümüz, tattığımız ve hissettiğimiz şey, analize baskın çıkıyor. Bu soğuğun ölümcül bir anlamı var. (20 Aralık 2010 tarihinde Guardian'da yayınlanan makale, Radikal'den alınmıştır.)
Peki artık gidişat böyle mi olacak? Henüz belli değil. Potsdam Enstitüsü’nden Vladimir Petukov, azalan deniz buzunun “Avrupa ve Kuzey Asya’daki aşırı soğuk kış ihtimalini üçe katlayabileceğini” söylüyor. NASA’dan James Hansen son 10 Avrupa kışından yedisinin ortalamadan daha sıcak geçtiğini reddediyor. Bir yığın başka değişken var: Britanya kışlarının nasıl geçeceğini sadece deniz buzunun boyutuyla tahmin edemeyiz.
Nefret ulumalarınızı duyabiliyorum: Bu soğumanın ısınmanın sonucu olduğunu iddia ediyorsunuz! Evet, olabilir. Küresel ısınma eğilimi, her bölgenin her ay daha sıcak olacağı anlamına gelmiyor. Ortalamalar da bunun içindir: Yerel vakaları bir bağlama oturtur. İnsanın sebep olduğu iklim değişikliğinin inkârı önce genel olarak bilimin, ardından temel aritmetiğin inkârı biçimini aldı. Bizler duygularıyla hareket eden basit, fani yaratıklarız. Gördüğümüz, tattığımız ve hissettiğimiz şey, analize baskın çıkıyor. Bu soğuğun ölümcül bir anlamı var. (20 Aralık 2010 tarihinde Guardian'da yayınlanan makale, Radikal'den alınmıştır.)